Deze kathedraal is met haar 134 meter lengte de grootste kerk van het land. Architectureel gezien is het wellicht één van de allerbelangrijkste gebouwen van België, een baanbrekende Romaanse voorloper met tal van elementen die in de Gotiek hoogtij zouden vieren. Voor zover wij weten is men er naderhand nergens in geslaagd om het harmonieuze beeld met de 5 even hoge torens te evenaren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze kathedraal bij het werelderfgoed van de UNESCO hoort.

De bouw gebeurde in 3 grote fasen. Het oudst is het driebeukige schip, in Romaanse stijl. Boven de zijbeuken is een tribune aangelegd, en daar boven een schijntriforium van nissen. Aan de buitenzijde ligt voor de vensters een loopgang, die samen met de ronde traptorentjes die de westbouw flankeren trendzetters waren. Merk op dat het geheel voor een Romaans gebouw erg goed verlicht is.

Daarna werd het transept aangevat. Onderzoek heeft aangetoond dat het kapgebinte van het transept rond 1145 geplaatst is. Een gotische toets wordt verzorgd door het feit dat er hier wel een echt triforium is, en door de aanwezigheid van spitsbogen. De transeptarmen eindigen op halfronde apsissen met rondboogvensters in spaarvelden tussen de steunberen. De straalgewelven bestaan uit een waaier van smalle tongewelven. Deze zijn gebonden met via zware ribben, die enerzijds op de overkragende pilasters van het triforium en anderzijds op een enorme gordelboog steunen. De 4 flankeringstorens en de vieringtoren daartussen domineren met hun 83 meter het stadsbeeld. Deze compositie was wellicht een originele creatie, die niet zonder invloed zou blijven voor latere gebouwen. Met uitzondering van de torens, was het geheel zeker af bij de plechtige inwijding in 1171.

Hierna werd besloten om het Romaanse koor in 1243 af te breken en te vervangen door een enorm gotisch koor dat in 1255 af was. De gigantische bundelpijlers vertakken zich via hoge zuiltjes tot in de ribgewelven. De Doornikse kalksteen en het basisschema van dit koor zou als inspiratie dienen voor vele kerken in het Scheldebekken.

De portiek voor de westergevel dateert van rond 1500.

Het renaissance koordoksaal stamt uit 1574 en is een meesterwerk van C.F. de Vriendt.

Een ander meesterwerk is het schilderij 'De bevrijding van de geesten uit het Vagevuur' van Rubens uit 1663. De geesten worden bevrijd dankzij het gebed aan de Heilige Drievuldigheid. Dit doek werd tijdens de Franse revolutie weggehaald, en kwam beschadigd terug in 1815. Het werd in 1993 gerestaureerd dankzij de Koning Boudewijnstichting. Dit is het enige schilderij van Rubens dat zich in Wallonië nog bevindt op de plaats waarvoor het gemaakt was. Vroeger was er nog een tweede schilderij van de Antwerpse meester : 'De triomf van Judas Macchabée', maar dat keerde na de Franse Revolutie niet meer terug.

De kapel waarin dit schilderij nu hangt is de Sint-Louis kapel, opgericht in 1299 voor de Franse koning Louis IX die in 1270 was overleden.

Na een lichte aardbeving (1999?) is de stabiliteit van dit enorme bouwwerk in gevaar gekomen, en werden herstabilisatiewerken noodzakelijk. Hierdoor kan op dit ogenblik slechts een klein stuk van deze kathedraal bezocht worden.

Français
English