Museum ivm Adolphe Sax, de uitvinder van oa. de saxofoon.

Frits Schetsken: 'Het echte huis, in wat toen de Rue Neuve heette, waar Adolphe Sax op 6 november 1814 is geboren bestaat niet meer, dat is in 1914 vernield bij het platbranden van de stad door de Duitsers. Maar op nr.35 zie je een glasraam en het huis ernaast is als La Maison de Monsieur Sax een soort museumpje, waar gereconstrueerde instrumenten die Adolphe heeft uitgevonden te zien zijn, naast dinanderie.

Voor dit huis zit een bronzen Adolphe Sax sinds 2002 uit te rusten op een bank, dankzij de Naamse beeldhouwer Jean-Marie Mathot, die vanuit Brussel en Gembloux werkt.

Adolphe Sax mag dan wel hier geboren zijn, eigenlijk speelt het grootste deel van zijn leven zich af in Brussel en Parijs. Zijn vader Charles is namelijk instrumentenbouwer, die in Brussel een atelier heeft waar hij blaasinstrumenten maakt, hij is zelfs hofleverancier voor de familie Oranje-Nassau onder koning Willem I. Adolphe gaat als oudste van 11 kinderen in Brussel naar de Koninklijke Muziekschool, waar hij klarinetles krijgt en op zijn 16de een ivoren basklarinet construeert. Als hij 21 is, heeft hij een nieuw 24-kleppensysteem bedacht dat hij op de Brusselse Industrietentoonstelling van 1835 demonstreert. En op de volgende Industrietentoonstelling van 1841 laat hij van achter een gordijn zijn nieuwste vinding horen, de saxofoon. Hij laat het instrument echter niet zien, want hij heeft het nog niet gepatenteerd. De jury vindt hem evenwel te jong voor een gouden medaille en zo krijgt Adolphe niet de erkenning in eigen land.

Daarom vertrekt hij het jaar daarop naar Parijs, want daar woont luitenant-generaal graaf de Rumigny, die hem heeft gevraagd om de Franse militaire muziekkapellen van betere instrumenten te voorzien. In 1843 opent Adolphe Sax et Cie in de Franse hoofdstad en dat is meteen een bedrijf op industriële schaal, waar op het hoogtepunt 200 werknemers in dienst zijn. Met zijn diverse saxhoorns heeft Sax veel succes en mede dankzij componist Carafa krijgt zijn saxofoon een plaats in de militaire kapellen.

Maar als na de Franse revolutie van 1848 de saxhoorns niet langer een plaats krijgen in die militaire muziekkorpsen gaat Sax voor de eerste maal failliet. Gelukkig wordt dat ongedaan gemaakt onder keizer Napoléon III (1852-1870), die Sax steunt in de wederopbouw van zijn bedrijf. Natuurlijk zijn de andere instrumentenfabrikanten niet gelukkig met het succes van Sax en zij kopiëren steeds vaker diens uitvindingen, waardoor Adolphe een groot deel van zijn leven processen heeft moeten voeren tegen dergelijk plagiaat, wat hem handenvol geld en hopen energie kost.

Wanneer de keizer zich in 1870 in het onfortuinlijke avontuur van een Frans-Duitse Oorlog begeeft en die verliest, stort de markt voor instrumenten in Frankrijk in en gaat Adolphe Sax et Cie nogmaals failliet. Het komt zelfs zover, dat de persoonlijke verzameling van 467 instrumenten van Adolphe openbaar wordt verkocht. En stilaan zijn ook de patenten verlopen, zodat daaruit ook geen inkomsten meer voortvloeien en Sax moet zien te overleven van zijn job als muzikaal directeur van de Parijse opera. Uiteindelijk raakt hij berooid en op 4 februari 1894 overlijdt Adolphe Sax op zijn 79ste in Parijs, waar hij op het kerkhof van Montmartre in het familiegraf wordt bijgezet. Maar hij krijgt dan wel de erkenning voor zijn uitvindingen.'

Français
English