Vroeger heette deze kerk collegiale Sint-Pieters en Sint-Hermeskerk. Het huidge gebouw is grotendeels laatgotisch.

De westertoren springt het meest in het oog. Deze werd gebouwd in 1425-1426. De torenspits dateert uit 1896.

Naar Arnaud Devos (waarvoor dank!), die onderzoeker der geschiedenis van de kerk in opdracht van de kerkfabriek van SintHermeskerk en adviseur der kerkfabriek van de Sint-Martensparochie voor het behoud van het meubilair en geschiedenis der kerk is: 'Uit 10e eeuw bestaat tevens het eerste archeologische bewijs van een kerk met een mogelijk kloostercomplex. Bij de opgravingen onder het huidige schip van de kerk werden de restanten van het schip en het koor van een kerk uit de 10de eeuw aangetroffen. Ten noorden van deze kerk bevonden zich eveneens structuren die er op wijzen dat dit kerkgebouw niet alleen stond. We kunnen op deze plaats het eventuele kloostercomplex situeren.

De terugkeer van de relieken van Sint-Hermes had voor de stad een diepingrijpende betekenis. Vooral vanaf de 11de eeuw ontwikkelde zich overal in West-Europa een sterke reliekencultus die zich openbaarde in een roes tot bedevaart. De kanunniken uit Ronse ontdekten algauw een interessante specialisatie voor hun patroonheilige: bezetenheid des duivels. Alle zenuw- en geesteszieken vielen onder die noemer.

Reeds in de eerste helft van de 11de eeuw kwam een derde kerk ten noordoosten van de gebouw uit de 10de eeuw het complex vergroten. Deze laatste, aan St.-Pieter gewijd, zou (meermaals verbouwd) tot aan de Franse Revolutie als parochiekerk blijven bestaan en pas in 1843 afgebroken worden.

In het derde kwart van de 11de eeuw was de rijkdom van het kapittel door de ongemeen succesrijke bedevaart naar de relieken van de heilige Hermes, en tegelijk de nood aan een ruimere kapittelkerk en vooral aan een uitgebreide bedevaartscrypte eronder zo groot geworden, dat men besliste een deel van het oudere complex af te breken en op de plaats ervan een grote Romaanse collegiaal te bouwen. Alleen het kerkje uit de eerste helft der 11de eeuw bleef bestaan. De nieuwe collegiaal verrees op de plaats van de huidige St.-Hermeskerk. De ruwbouw van de oostelijke helft en de volledig afgewerkte crypte erin, was klaar in 1089.

De volledige kerk was voltooid in 1129 en werd op 16 september van dat jaar door bisschop Burchard van Kamerijk geconsacreerd. Het bouwen van een kloosterpand met kapittelgebouwen ca. 1200 voltooide het nieuwe ensemble.

De grote Romaanse collegiaal (56 m lang) was een statig gebouw met een grote vieringtoren, twee (of vier?) begeleidende torens en twee westtorens, driedubbel basilikaal schip, dwarsbeuk en enkelvoudig rechtgesloten koor. Onder die beide laatste elementen lag een uitgestrekte crypte (die derhalve de vorm van een omgekeerde T had) met 24 vrijstaande zuilen. (nvdr In die crypte zie je een modelbouw van die het vermoedelijke toenmalige uiterlijk van die Romaanse kerk toont, een kerk die verdacht veel op de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik lijkt).

Dit Romaans gebouw bleef echter technisch beneden de verwachtingen: onvoldoende funderingen, slechte mortel en slordige muurvullingen maakten dat de stabiliteit algauw gebrekkig werd. De grote vieringtoren moet vrij vlug scheuren vertoont hebben die leidden tot zijn gehele of gedeeltelijke instorting.

Het einde van de Romaanse collegiaal kwam er in 1424, tijdens de strijd tussen lsabella van Beieren en haar Engelse minnaar, de hertog van Gloucester, tegen haar echtgenoot, Jan IV van Brabant. De Engelse soldaten staken Ronse in brand, waarbij o.a. ook het hospitaal en de collegiaal in de vlammen opgingen. Dit werd het sein voor de totale nieuwbouw, dat resulteerde in de huidige Gotische kerk.'

Opvallend is dat er toch nog een fraai stuk romaanse gevel over is met typische spaarvelden onder rondbogen en rondboogvensters.

Français
English