Johan De Bock:
'Wie via de kleine ring rond Gent van de Muide naar de Dampoort rijdt, ziet achter het
Stapelplein ineens een vierkant gebouw met een massieve industriële
schoorsteen opduiken, met de letters 'SPE'. Dit is momenteel 'De Centrale', een
intercultureel ontmoetingscentrum.
In 1924 onteigende de stad Gent hier een aantal bedrijfsgebouwen. Deze werden
afgebroken en op de vrijgekomen plaats bouwde de stad zijn eigen electriciteitscentrale
(op steenkool). De werken gebeurden onder leiding van Ingenieur Coune. In
het bureelgebouw zijn sporen van vroege art-deco terug te vinden.
In 1930 werd de turbinezaal gebouwd. De machinerie kwam uit eigen streek: stoomturbines
gebouwd door de Gentse werkhuizen Van den Kerckhove en alternatoren van 'Den Acec',
iets verderop aan Dok Noord. Deze toestellen werden bewaard en staan nog steeds
opgesteld in de turbinezaal. Op de terreinen langs het Dok zag je steeds grote stapels
steenkolen liggen, die per schip aangevoerd werden. Er was een laadbrug over de straat,
de kolen werden via een transportband rechtstreeks uit de ruimen van de schepen
overgeheveld, zonder het drukke verkeer te hinderen. Deze laadbrug is intussen wel
afgebroken.
Rond 1950 werden de bureelgebouwen opgetrokken (arch. Georges
Bontinck).
In 1958 werd gestart met een stadsverwarmingsnet. Bij het produceren van electriciteit
kwam immers erg veel warmte vrij. Die werd benut om stoom aan te maken, die via een
ondergrondse leiding (onder andere) vervoerd werd naar de nieuwe sociale
appartementsgebouwen aan het Rabot. Zo werden deze goedkoop verwarmd. In de winter kon
je op straat de loop van die leiding volgen: waar ze de straat kruiste bleef er nooit
sneeuw of ijs liggen!
De electriciteitscentrale bleef in gebruik tot rond 1980- dan werden zowel de gas-
water-als electriteitsbedrijven van de stad overgenomen door Electrabel. De gebouwen
stonden vele jaren te verkommeren, tot ze in 1999 gerenoveerd werden onder leiding van
Arch. Berteloot.
Meteen kregen ze een nieuwe bestemming als intercultureel ontmoetingscentrum 'De
Centrale' - in een multiculturele buurt als deze een zeer nuttige functie. ' Bernard
Hebbelynck: 'Tussen de jaren 50 en 80 werd hier elektriciteit opgewekt door de grootste
dieselmotor ter wereld ontworpen en gebouwd in de ACEC. De cylinders hadden een
diameter van 2m. Men verbrandde er de goedkoopste en vuilste brandstof. Vandaar altijd
een gele rook vol zwavel. '
Français
English
  
| 
