Dit is wellicht de oudste bedevaartskerken in België. Rond 850 stond op deze plek een kleine kapel, gebouwd door de twee zussen ter nagedachtenis van hun gesneuvelde broer. Op het einde van de 10e eeuw was de heilige Guido van Anderlecht er koster.

In tegenstelling met de overgrote meerderheid van de kerken in ons land, staat hier het koor naar het zuiden gericht. Dit wordt verklaard in volgende oude volkslegende. Om een onverklaarbare reden waren de muren van de in opbouw zijnde kerk plots ingestort. Tot driemaal toe hervatte men de bouwwerken, maar telkens stortten de muren opnieuw in. De metsers dachten aan vandalen, en waren vastbesloten om die op heterdaad te betrappen. Dus trokken ze 's nachts de wacht op. Tot hun grootste verbazing, zagen ze hoe 's nachts de Heilige Maria, samen met de heilige Barbara en Catherina, uit de hemel neerdaalden. Met een gouden draad (deze legende staat bekend als 'de legende van de gouden draad') paalden zij een ander grondplan af, zuidwaarts georiënteerd, naar de stad toe. Dit als teken van eeuwige bescherming voor de stad. Deze gouden draad wordt nog steeds bewaard in een 16e eeuw reliekschrijn in de kerk.

Van de gotische (Brabantste gotiek) kerk die toen gebouwd werd, is nog een stuk over: het koor. Dit bevindt zich op het kerkhof. Na de bouw van de nieuwe Onze-Lieve-Vrouwekerk, was de oude kerk voor de totale sloop bestemd. Het schip verdween, en in 1904 werden ook de toren en de dwarsbeuk afgebroken. Het koor met de steunberen en spitsboogvensters, werd echter gerenoveerd o.l.v. August Van Assche, en doet dienst als kapel. Het koor werd afgesloten met een zijportaal, afkomstig uit de Sint-Barbarakerk. Boven de ingang zitten in het spaarveld van de spitsboog de wapenschilden van koning Leopold I en koninging Marie-Louise. Het portaal wordt afgezoomd door pinakels met hogels en een kruisbloem.

Français
English